Ga voo rGeluk

GavoorGeluk-Leerstoelen steunen onderzoek naar preventie van depressie en suïcide

23 Feb 2012 leerstoel Chantal Van Audenhove Jan Toye Karel Hoppenbrouwers LUCAS depressie hoogbegaafdheid order news suïcide
Vlaanderen legt een bar slecht rapport voor als het om zelfmoordcijfers gaat. Op woensdag 22 februari werden twee leerstoelen aan de KU Leuven ingehuldigd van GavoorGeluk, een stichting en vzw die de preventie van depressie en suïcide bij jongeren ondersteunt.


Toespraak door GavoorGeluk-voorzitter Jan Toye
(c) KU Leuven - Rob Stevens
Jan Toye is voorzitter van de Stichting GavoorGeluk. Hij verloor zelf een zoon door zelfdoding. “Ik heb de signalen niet gezien bij onze zoon,” vertelt hij. “Het is niet omdat jonge mensen sociaal meedraaien, dat alles in orde is. Onze maatschappij legt de lat hoog voor jongeren, en ze hebben het sowieso al moeilijk in de jaren dat ze op zoek zijn naar wie ze zijn. Het zijn de groeipijnen van de jeugd, maar we herkennen ze niet altijd. Empathie is een kwaliteit die de wereld te weinig heeft.”
Jan Toye kwam in contact met Marc Vande Gucht, die zijn dochter verloor, en samen richtten ze de stichting en de vzw op. Toye: “De Stichting kreeg een stevig beginkapitaal mee, en onze vzw steunt op schenkingen en verkoopt wat wij noemen ‘emotionele aandelen met een gewaarborgd geluksdividend’. Met de stichting willen we een katalysator zijn tot meer beleidsondersteunend onderzoek voor preventie van depressie en suïcide, en met de vzw willen we de implementatie van bewezen goede praktijken versnellen.”

“De beste preventie is primaire preventie: ervoor zorgen dat het niet tot een depressie komt. Bij GavoorGeluk ligt de klemtoon in de eerste plaats op de jeugd: op jongeren, maar ook op de allerkleinsten. Een project waar wij bijzonder trots op zijn is het Toverbos, een methode om beter om te gaan met de emoties van kleuters, in samenwerking met kinderpsychiater Peter Adriaenssens.”

Hoogbegaafdheid


De ondertekening van de twee GavoorGeluk-Leerstoelen
(c) KU Leuven - Rob Stevens
Sinds twee jaar financiert GavoorGeluk een project dat nu omgevormd werd tot een leerstoel aan de KU Leuven, rond hoogbegaafdheid en welbevinden bij jongeren. De zoon van voorzitter Jan Toye was zelf hoogbegaafd. “Dat is geen cadeau”, vertelt hij. “Onze zoon was ook hooggevoelig, perfectionistisch en introvert, en dat leidde tot een psychische pijn die ondraaglijk was.”
Professor Karel Hoppenbrouwers van de Dienst Jeugdgezondheidszorg leidt het onderzoek naar hoogbegaafdheid en welbevinden, in samenwerking met professor Karine Verschueren van de Dienst Schoolpsychologie. “De cruciale vraag is of jongeren die wij hoogbegaafd noemen, meer risico lopen op psychische problemen, zoals depressie en suïcide. Sommige ouders voelen dat inderdaad zo aan, maar er is nog gebrek aan goed opgezet wetenschappelijk onderzoek dat aantoont dat dit effectief ook klopt.”

“‘Hoogbegaafdheid’ en ‘welbevinden’ zijn begrippen die je niet makkelijk eenduidig kan omschrijven. Bij hoogbegaafdheid denkt men meteen aan het IQ. Gemiddeld twee à drie procent van de mensen scoren boven de 130 punten bij een IQ-test, dat is de groep die je zeer intelligent of hoogbegaafd zou kunnen noemen. Maar IQ meet niet alle mogelijke aspecten van de begaafdheid, je moet ook kijken naar zaken als creativiteit, muzikaliteit, sociale competenties en schoolvoorsprong."

"We hebben sinds twee jaar een grote studie lopen waarin we meer dan drieduizend 6- en 12-jarigen volgen op allerlei factoren van welbevinden en begaafdheid. Zo’n algemene studie laat toe het etiket ‘hoogbegaafdheid’ los te laten, en op zoek te gaan naar alle mogelijk relevante aspecten. Die studie wordt over twee jaar afgerond. De resultaten daarvan kunnen ook rechtstreeks bijdragen aan preventie: moeten bijvoorbeeld Centra voor Leerlingenbegeleiding begaafdheidskenmerken als een risicofactor voor depressie of andere psychische problemen zien of niet?”

Warme steden


Vlnr: Professoren Karel Hoppenbrouwers en Chantal Van Audenhove, rector Mark Waer, GavoorGeluk-voorzitters Marc Vande Gucht en Jan Toye
(c) KU Leuven - Rob Stevens
De andere GavoorGeluk-Leerstoel wordt gecoördineerd door professor Chantal Van Audenhove van LUCAS, centrum voor zorgonderzoek en consultancy. Van Audenhove: “De suïcidecijfers in Vlaanderen zijn erg hoog in vergelijking met gelijkaardige regio’s als Nederland. Vlamingen zijn ‘binnenvetters’: ze houden hun problemen voor zich, in tegenstelling tot de ‘spreekcultuur’ in Nederland. Maar hoe ga je die angstwekkende statistieken omzetten in instrumenten voor preventie? Wij gaan fundamenteel onderzoek doen naar wat er nu precies werkt in de preventie van depressie en suïcide."
"Jongeren zijn bijvoorbeeld van nature minder geneigd om naar een therapeut te stappen. Een mogelijke oplossing zijn zelfhulp-modules op het internet: die zijn laagdrempelig en kunnen op hun maat gemaakt worden. Maar in hoeverre werken die webmodules wel echt? In het project Predi-Nu wordt zo’n programma in een internationale samenwerking ontwikkeld. Wij gaan daar met de steun van GavoorGeluk de evaluatie van doen. Bovendien zullen we nu ook een Vlaamse versie kunnen ontwikkelen.”

Verder zal LUCAS de reeds bestaande goede praktijken doorlichten en vergelijken met wetenschappelijke kennis over werkzame factoren in de zorg en hulpverlening. “Een heel mooi project is ‘Warme steden’", vertelt Van Audenhove. "Dat brengt per stad in kaart wat men al allemaal doet voor het welbevinden van jongeren. Want er gebeurt al erg veel, maar ook erg versnipperd. We zijn nu met een pilootproject in Antwerpen gestart, en bij succes wordt het naar andere steden overgeplant. Zo is er het initiatief Habbekrats, dat jongeren uit de kansarmoede een huis aanbiedt waar ze in contact komen met andere jongeren en aan spel- en sportactiviteiten kunnen deelnemen. Habbekrats verwijst ook door naar passende hulp wanneer dat nodig is. LUCAS zal de methodiek van Habbekrats voor het licht houden, en de kerningrediënten die het effect bepalen beschrijven, zodat het project overplaatsbaar wordt.”

Wouter Verbeylen

www.gavoorgeluk.be

http://www.gavoorgeluk.be/

http://www.gavoorgeluk.be/files/artikelHLN.pdf