Behandelmogelijkheden bij depressie

Behandelmogelijkheden bij Depressie.

Hoewel de kwellende aandoening die depressie heet heel effectief behandeld kan worden en vrijwel niemand zulke goede vooruitzichten heeft bij behandeling dan de depressieve patiënt, blijkt dat minstens de helft van de ernstige en zeer ernstige depressieve patiënten geen behandeling zoekt. Me is te geremd om hulp te zoeken.
Het maakt natuurlijk een groot verschil voor de behandeling of het om lichtere of ernstigere vormen van depressie gaat. Eenvoudige maatregelen zijn dikwijls al voldoende bij de lichtere vormen. Maatregelen zoals:
a. Ontlast worden van al te drukkende taken en verplichtingen.
b. Het aanbrengen van regelmaat in het dagelijkse leven, met elke dag ruimte voor rust, maar ook voor activiteiten. De hele dag in bed blijven hangen met een depressie maakt nog depressiever. Dus ook als je vaak de zin ervan niet inziet of er geen zin in hebt, toch maar iets ondernemen.
c. Begrip van familie, vrienden of kennissen is belangrijk. Steun, toost en bemoediging zijn in alle vormen van therapie belangrijke en zeer werkzame factoren.
Wat zeker niet helpt zijn opmerkingen van familieleden, vrienden of kennissen als: “Kop op, je moet de zonzijde zien”, “Je hebt toch zo’n lieve man en lieve kinderen” of “Je moet niet aan ieder gevoel toegeven.” Professor Kuiper, hoogleraar psychiatrie, placht te zeggen: “Dat soort opmerkingen zijn even ondoelmatig als het slaan van de hond omdat die de stelling van Pythagoras niet begrijpt.”

Bij zwaardere vormen zijn soms combinaties van medicatie en langer durende psychotherapie nodig. Er zijn vele mogelijkheden voor medicatie bij depressie.
Moderne antidepressiva zoals de groep van selectieve seretonine heropnameremmers (SSRI) of moclobemine behorend tot de RIMA groep (Reversible Inhibitor of Monoamine oxidase) Als dat na 5 a 6 weken onvoldoende helpt zijn er de klassieke tricyclische antidepressiva waarbij amitriptyline en desimipramine de werkzame stoffen zijn. Helpt dat nog niet dan is lithium toevoeging te overwegen. Is er dan nog geen succes te bespeuren is er nog de oude MAO-remmer tranylcypromine. Tenslotte is er nog de mogelijkheid van electroconvulsie therapie (electroshocks)
De drie basisfouten m.b.t. medicatie zijn: niet, te lage dosering, te lang doorgaan met een middel als het niet helpt.
“Maar…. zonder activiteiten en regelmatige gesprekken in de vorm van cognitieve gedragstherapie, interpersoonlijke therapie of inzichtgevende psychodynamische therapie, zullen zelfs karrenvrachten antidepressiva niet helpen.” Aldus prof.Kuiper

Met cognitieve-gedragstherapie kunnen negatieve of irrationale gedachten opgespoord,
uitgedaagd en veranderd worden, terwijl het gedragsaspect doorgaans zal bestaan uit het leren durven opgeven van het vermijdingsgedrag.

Interpersoonlijke therapie is geschikt om starre omgangspatronen met anderen aan te pakken.

Met inzichtgevende psychodynamische psychotherapie is het mogelijk een aantal in de persoon zelf gelegen trekken die gevoelig maken voor depressieve klachten te leren onderkennen en die te veranderen. Ook bewustwording van verdrongen en dus vaak diep weggestopte gevoelens of traumatische gebeurtenissen is daarmee mogelijk. Vaak is dat verdrongen woede. Men zegt niet voor niks: “Depressie is tegen jezelf gerichte agressie.” Het kwetsbare gevoel van eigenwaarde en de neiging tot zelfveroordelingen kan ermee worden doorgewerkt en bestreden. Het gaat er bij inzichtgevende therapie om, het eigen diep ingeslepen, vaak starre en ook min of meer onbewuste automatische gedrags- en reactiepatroon te leren onderkennen en daar verandering in aan te brengen.. Vooral bij de zogenaamde chronische of neurotische depressie (ook wel personale depressie of dysthymie genoemd) is inzichtgevende therapie de aangewezen weg, eventueel in combinatie met een antidepressivum als ondersteuning.

Behandeling van Depressie.

Bij de behandeling van een depressie moeten de volgende zaken aan de orde komen:

1. Depressogene cognities aanpakken.
Een cognitie is een gedachte, denkbeeld, mening, overtuiging
Dus de depressief makende of de depressie in stand houdende disfunctionele gedachten opsporen, uitdagen en veranderen. Dat betreft dus:
a. de automatische negatieve gedachten (‘Ik doe ook alles fout”, “Niemand vindt me de moeite waard”, “Het wordt nooit meer beter”)
b. De schema’s . Dat zijn de aan die automatische gedachten ten grondslagliggende algemene denkpatronen die een bepaalde manier van in de wereld staan weerspiegelen. b.v.
-Je kunt alleen maar gelukkig zijn als iedereen je aardig vindt.
-Als niet alles perfect gaat ben ik waardeloos.
-Je moet succesvol, rijk en aantrekkelijk zijn om de moeite waard te zijn.
-Om een waardevol mens te zijn moet je ergens in uitblinken.
c.de attributiestijl
Attribueren betekent “toeschrijven aan….”B.v. Iemand doet boos tegen je. Je denkt: “Hm.. hij zal wel slecht geslapen hebben”, of “Oei, ik zal wel iets fout gedaan hebben.” Depressieve personen hebben de neiging alles wat fout gaat aan zichzelf toe te schrijven en wat goed gaat aan anderen.

2.Activering.
Depressieve personen hebben de neiging de hele dag op de bank te hangen of hun bed in te duiken. Dat maakt op den duur de depressie alleen maar erger, dus is het belangrijk om te proberen toch maar iets te ondernemen.

3. Plezierige activiteiten
Het stimuleren van het ondernemen van plezier activiteiten en het onderhouden van sociale contacten is zeer belangrijk. Een kernsymptoom van depressie is immers dat men nergens nog enige plezier aan beleefd of interesse voor kan opbrengen. Men heeft dus de neiging om alles wat vroeger plezier opleverde te laten vallen.

4. Interpersoonlijke therapie
Dat betreft het leren kijken naar hoe men met anderen omgaat of hoe men zich tegenover anderen opstelt.

5. De strenge Innerlijke Criticus aanpakken.
Depressieve personen hebben vaak een heel streng veroordelend geweten. Dat wordt ook wel de Innerlijke Criticus genoemd. Het aanpakken van de innerlijke criticus betreft dus het aanpakken van de onterechte zelfverwijten, dus de onterechte schuld- en schaamtegevoelens. Depressieve personen hebben niet zelden masochistische trekken in het karakter, zelfondermijnend of zelfbestraffend gedrag dus.
En omdat de innerlijke criticus vaak het uiten van gevoelens zoals b.v. boosheid verbied, moet ook die agressieremming bestreden worden. Men moet leren de boosheid daar neer te leggen waar die thuis hoort i.p.v. op zichzelf te richten.
Bovendien is men door de strenge ver- en geboden van de innerlijke criticus vaak ook het contact met eigen behoeften, wensen of verlangens kwijt geraakt. Daarmee moet het contact hersteld worden en men moet gestimuleerd worden die vaak weggestopte behoeften, wensen en verlangens te bevredigen. Men zegt niet voor niets: “Een mens z’n lust is een mens zijn leven” Hetzelfde geldt voor het aanpakken van perfectionistische of andere persoonlijkheids- of karaktertrekken die de depressie veroorzaken of in stand houden.

Dit alles om het centrale punt - het gevoel van eigen waarde - op te krikken.Want als men echt van binnenuit kan zeggen: “Ik ben een waardevol mens”of nog beter “Ik hou onvoorwaardelijk van mezelf” krijgt een depressie veel minder kans.

De behandeling van een depressie bestaat dus meestal uit een combinatie van cognitieve-gedragstherapie
(punt 1,2,3), Interpersoonlijke therapie (4) en inzichtgevende psychodynamische psychotherapie.(5)
Terwijl CGT en IPT vooral gericht zijn op het terugdringen van de depressieve symptomen is inzichtgevende therapie meer gericht over het veranderen van de persoonlijkheidsstructuur zodat men ook voor de toekomst steviger of evenwichtiger in elkaar komt te zitten, zodat een terugval in of een herhaling van de depressie voorkomen kan worden. En dat gevaar van een recidief het terugkomen van de depressie is groot, namelijk 50 a 60%. Het voorkomen van een terugval of een herhaling van de depressie wordt ook wel nagestreefd met Mindfulness based therapy, aandachtsgerichte therapie.

De laatste jaren spreekt men bij de behandeling van depressie ook wel over "stepped care". Letterlijk betekent dat "getrapte zorg" . Het geeft aan dat er verschillende opeenvolgende niveaus van zorg zijn, waarbij geleidelijk van een lager naar een hoger niveau kan worden gegaan. Anders geformuleerd: Steppede care is het kiezen van minimale zorg waar mogelijk en intensievere zorg waar nodig.

Stepped care bij Depressie.

I. Minimale interventies.
1. Psycho-educatie
2. Zelfhulp. Cursus in de put, uit de put.
3. Praktische hulp (leefstijladvies)
4. Steunende-structurende begeleiding
(3 en 4 wordt ook wel psycho-sociale begeleiding genoemd)

II. Systematische psychotherapie.
5. KDB: Kortdurende (5 a 8 gesprekken) behandeling (probleemoplossende therapie)
6. CGT: Cognitieve gedragstherapie.
7. IPT: Interpersoonlijke therapie.
(eventueel in combinatie met farmacotherapie)

III. Biologische behandeling.
8. Farmacotherapie
9. Sint Janskruid.
10.Lichttherapie
11.ECT (elctroconvulsie therapie)
(Waar mogelijk altijd gecombineerd met (psychotherapeutische) gesprekken)

IV. Niet-specifieke interventies.
12. PMT: Psychomotorische Therapie.
13. Ergotherapeutische interventies bij arbeidsproblematiek

V. Nazorg en recidiefpreventie.
14. Individuele rehabilitatie.