Veel, vooral de ouderen onder ons, (ik ook) zijn met deze leer grootgebracht, in een tijd dat de woorden van de voorgangers wet waren.
Er werd gestimuleerd zelf de Bijbel te onderzoeken in deze kringen, maar tegelijkertijd werd uitsluitend de oude confessionele uitleg getolereerd.
Alleen dominees met deze achtergronden werden door de zwaardere denominaties van de gereformeerde gemeenten en door de hervormde "Bonders" verkozen om hun gemeenten te leiden.
Vele kleine gemeenten hadden niet de meest slimme en meest opgeleide ouderlingen in hun midden en moesten het vaak doen met aan aantal wat meer in aanzien staande personen uit hun gemeenten doen.
Deze mensen hadden vaak de Bijbelkennis uitsluitend van hun ouders en de vorige dominees gekozen door dezelfde soort mensen.
Ook al zijn de meeste mensen mondiger geworden en durven ze voor hun uitleg van de woorden uit te komen met diezelfde Bijbel in de hand, toch worden zij geestelijk buitengesloten door zo'n gemeente.
Dit grijpt heel diep in in de geest van een volwassen mens die, om sociaal geaccepteerd te worden, uitsluitend mag uiten wat in zijn kinderjaren geleerd werd.
Met het ouder worden wordt dit alleen maar heftiger.
Daar valt niet mee te spotten, maar we moeten er ook absoluut niet in meegaan.
Ieder heeft zijn eigen verantwoordelijkheid over zijn (geestelijk) leven en kan daar alleen maar in proberen te communiceren met goede gespreksgenoten, waarbij ieder bij zichzelf blijft.
Een knoop doorhakken op het geestelijke vlak is vaak het moeilijkste wat de mens heeft te doen.
Keuzes maken in deze diverse theologische vraagstukken zijn een persoonlijke zaak.
Maar men verdient daarin wel alle steun van mensen, die hen begrijpen.
Maar de keuze moet gemaakt worden.
Men kan niet van alle wallen blijven meeëten.
Soms is het enige alternatief van meegaan in het gelid van de gemeente of er keihard tegeningaan en het vervloeken.
Beide keuzes zijn gemaakt om geestelijk te kunnen overleven, maar beide keuzen hebben ook hun maartjes.
Het was, is , en blijft altijd strijd.
Als men er echt klaar mee is, dan verliest het ook de interesse en kan men door in het leven.
Zo niet dan blijft er verspilde energie in opgaan.